Σίγουρα σου έχει τύχει να απολογηθείς στους γονείς σου για ποιο λόγο δεν πήγες να τους δεις ή έχεις απολογηθεί στη φίλη σου για ποιο λόγο δεν της τηλεφώνησες, ή έχεις απολογηθεί στον/τη σύντροφό για κάτι που δεν έκανες. Πολλοί άνθρωποι ζητάνε συγγνώμη επειδή μιλάνε πολύ, επειδή σκέφτονται πολύ, επειδή κρατάνε τον άλλον πολύ ώρα στο τηλέφωνο ή στέλνουν πολλά μηνύματα ή επειδή προσπαθούν πολύ ή επειδή ενδιαφέρονται για τον άλλον πολύ. Η λίστα είναι ατελείωτη!
Η απολογία είναι κάτι παραπάνω από εξήγηση. Όταν δίνουμε στον άλλον μία εξήγηση αυτό γίνεται με κυριολεκτικό τρόπο, δίνουμε δηλαδή μία αντικειμενική πληροφορία σε μία ισότιμη σχέση.
Όταν όμως βρισκόμαστε στη θέση να απολογηθούμε, τότε βρισκόμαστε κατευθείαν σε θέση ανισορροπίας, δηλαδή άνισης κατανομής δυνάμεων. Είναι σαν να παίρνει ο άλλος το πάνω χέρι στη σχέση και να μας στριμώχνει στη γωνία να απολογηθούμε, να δώσουμε εξηγήσεις και ταυτόχρονα συγγνώμη για την επιλογή μας. Και τότε ακριβώς ξεκινάει το πρόβλημα!
Όταν απολογείσαι στον άλλον για κάποια επιλογή σου είναι σαν να επιτρέπεις στον άλλον να σε κρίνει. Είναι σαν να παραδέχεσαι ότι έκανες κάποιο λάθος και οφείλεις εξηγήσεις.
Για ποιους λόγους απολογείται κανείς στους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του; Φυσικά υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί λόγοι! Εδώ θα παρουσιάσω τους πιο σημαντικούς λόγους.
Η επιθυμία να είσαι αρεστός και αποδεκτός
Πολλοί άνθρωποι αποκτούν τη συνήθεια να απολογούνται στους άλλους για να γίνουν αρεστοί. Έτσι, με καταναγκαστικό τρόπο μία γυναίκα απολογείται στη φίλη της γιατί δεν μπορεί να βγει για καφέ ή στην πεθερά της για ποιο λόγο τη χρειάζεται να έρθει να μείνει με τα παιδιά ή ο άντρας που απολογείται στους φίλους του επειδή «τον έχωσε» η σύζυγος να κάνει μία δουλειά, κοκ.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις κοινός παρονομαστής είναι στάση του ανθρώπου: αισθάνεται ότι βρίσκεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Και αυτή είναι η αλήθεια! Οι άνθρωποι αυτοί προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις επιλογές, τις επιθυμίες, τις πράξεις τους, γιατί αισθάνονται ότι ο άλλος έχει πάρει τον ρόλο του δικαστή, τον ρόλο του κριτή και τους κρίνει.
Και, φυσικά, ο άνθρωπος που αισθάνεται ότι κάποιος τον κρίνει θέλει να γίνει αρεστός και αποδεκτός.
Το τίμημα είναι ότι αυτό το άτομο διαρκώς δίνει εξηγήσεις και προσπαθεί να πείσει τους γύρω του ότι οι επιλογές του είναι σωστές. Και εδώ θα πρέπει να τονίσω ότι το άτομο αυτό δεν έχει κάνει κάποιο λάθος ή κάτι κακό- απλώς επιλέγει διαφορετικά πράγματα από αυτά που θα ήθελαν τα πεθερικά, οι γονείς, ο/η σύζυγος, οι φίλοι του. Είναι θέμα διαφοράς προτίμησης και όχι ζήτημα σωστού/λάθους.
Άγχος
Για άλλους πάλι, το γεγονός ότι διαρκώς βρίσκονται στη θέση του να δίνουν εξηγήσεις για τις επιλογές τους σχετίζεται με τον βαθμό άγχους τους.
Άνθρωποι που αγχώνονται εύκολα και αγωνιούν για το αν σκέφτηκαν σωστά, αν έπραξαν σωστά, αν θα τα καταφέρουν, αναζητούν την επιβεβαίωση από τρίτους. Έτσι, ενώ είναι φυσικό να πεις «συγγνώμη» αν άργησες σε ένα ραντεβού, δεν είναι φυσιολογικό να λες «συγγνώμη» και να απολογείσαι για τα ρούχα που φοράς, για το αν επέλεξες καφέ ή τσάι ή για το οποιοδήποτε μικροπράγμα.
Αν έχεις την ανάγκη να απολογείσαι για το κάθε τι τότε δε βοηθάς τον εαυτό σου. Είναι πολύ πιθανό ότι το «συγγνώμη» σου λειτουργεί σαν μία συμπεριφορά ασφαλείας, σαν μία υπερπροστατευτική συμπεριφορά ή μία στρατηγική για να μην εκτεθείς και να προλάβεις κάτι χειρότερο που φαντάζεσαι ότι μπορεί να ακολουθήσει.
Η συμπεριφορά αυτή είναι σχεδιασμένη για να σε προστατέψει από άλλα έντονα αρνητικά συναισθήματα ή καταστάσεις που σου φαίνονται απειλητικές για την ηρεμία σου. Αυτά όμως είναι ένδειξη άγχους- αγχώνεσαι για το πώς θα σε κρίνουν, για το πώς θα προστατέψεις τον εαυτό σου, για το τι θα γίνει στο μέλλον.
Αν διαρκώς αναρωτιέσαι αν είπες ή έκανες το σωστό και αν ζητάς συγγνώμη όλη την ώρα, αυτό έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από το αναμενόμενο.
Δηλαδή αν περιμένεις ότι ζητώντας συνέχεια συγγνώμη, για το παραμικρό, οι άλλοι θα δείξουν μεγαλύτερη κατανόηση και αποδοχή, αυτό δε θα συμβεί! Ο λόγος είναι ότι όταν μπαίνεις στη θέση του να απολογείσαι, οι άλλοι θεωρούν ότι μάλλον έχεις κάνει κάτι λάθος, χωρίς καν να το καλοκοιτάξουν! Η συμπεριφορά σου τους κάνει να σκεφτούν αυτό που δε θέλεις! Σε βλέπουν ως «λιγότερο», ως ελλιπή.
Τα τρία πράγματα για τα οποία δεν πρέπει να απολογείσαι
1. Μην απολογείσαι για τον εαυτό σου.
Μη ζητάς συγγνώμη επειδή είσαι ευαίσθητος άνθρωπος, επειδή συγκινήθηκες ιδιαίτερα, επειδή έκλαψες, επειδή έχεις περισσότερα ή λιγότερα κιλά, κοκ. Δε χρειάζεται να ντρέπεσαι για το ποιος είσαι. Αν λες «συγγνώμη» για το κάθε τι και απολογείσαι για το ποιος είσαι, καταστρέφεις την προσωπική σου ταυτότητα, την αίσθηση του εαυτού σου. Δέξου λοιπόν τον εαυτό σου όπως είσαι, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά σου.
2. Μην απολογείσαι για τις επιλογές σου.
Δε χρειάζεται να απολογείσαι στους ανθρώπους γύρω σου επειδή διάλεξες το Α και όχι το Β, επειδή έκανες κάτι με το οποίο εκείνοι δε συμφωνούν ή δε θα επέλεγαν. Να θυμάσαι ότι καθένας έχει τον δικό του γνώμονα με βάση τον οποίο διαλέγει στη ζωή του σύντροφο, φίλους, επάγγελμα, τρόπο ζωής, κλπ. Μην αφήνεις τους άλλους να σε κρίνουν. Κυρίως όμως, μην απολογείσαι περιμένοντας να σε «συγχωρήσουν» οι άλλοι για τις επιλογές σου.
3. Μην απολογείσαι για τα όνειρα και τους στόχους σου.
Μία μεγάλη παγίδα για πολλούς ανθρώπους είναι το να αρχίσουν να απολογούνται για τα όνειρα και τους στόχους τους. Αυτό μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε, άντρα ή γυναίκα, μικρότερης ή μεγαλύτερης ηλικίας. Γενικότερα ζούμε σε μία επικριτική κουλτούρα, όπου καθένας πιστεύει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια, ότι η γνώμη του είναι καλύτερη και σωστότερη από αυτή του διπλανού του. Tο αποτέλεσμα είναι να προσπαθεί να «καπελώσει» τον άλλον, κρίνοντας και κατακρίνοντας τα όνειρα και τους στόχους του με βάση τα δικά του κριτήρια.
Έτσι, κρίνει ο γονιός το παιδί του για τις σπουδές ή το επάγγελμα που θέλει να διαλέξει, κρίνει ο κόσμος τον άνθρωπο που θέλει να παρατήσει τη μόνιμη θέση του στο δημόσιο για να κάνει τη δουλειά που αγαπάει και τον ευχαριστεί, κρίνει αυτό που έχει μεγάλη θέση στον ιδιωτικό τομέα και φεύγει προτιμώντας τη σιγουριά του δημόσιου, κλπ. Και φυσικά ο κόσμος κρίνει τη γυναίκα που γίνεται μητέρα σε μεγάλη ηλικία ή τη γυναίκα που γίνεται μητέρα σε μικρή ηλικία, κρίνει το αν θα παντρευτεί ή όχι, κοκ.
Κάθε στόχος και όνειρο μπορεί να μπει κάτω από το μικροσκόπιο της αρνητικής κριτικής και να απορριφθεί ως «άπιαστο» ή «χαζό». Αυτό όμως δεν ισχύει! Δεν υπάρχουν «καλά και κακά» όνειρα και στόχοι, δεν υπάρχει το απόλυτο!
Κάθε όνειρο και στόχος εξαρτώνται από τον άνθρωπο, τον χαρακτήρα του, τις συνθήκες, την προσπάθειά του. Αν δεν υπήρχαν όνειρα «τρελά» και «άπιαστοι» στόχοι δεν θα είχαμε τις σημερινές εφευρέσεις, ολυμπιακά ρεκόρ και το κάθε επίτευγμα που κάποια στιγμή έμοιαζε ανέφικτο. Τα όνειρα και οι στόχοι δεν είναι για να απολογείσαι, αλλά για να κινητοποιείσαι να τα κυνηγήσεις!
* Υπάρχει μέθοδος για να βρείτε την ευτυχία: λέγεται mindfulness και διδάσκεται σε όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου. Στο βιβλίο μου «Mindfulness Βρες τον εαυτό σου, βρες την ευτυχία σου» θα μάθετε αυτή τη μέθοδο όπως τη διδάχτηκα στο Harvard.
Πηγή: https://varvogli.gr
