Τα 3 επίπεδα του φόβου και πώς να τα υπερβείτε
Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου ή απειλής.
Σε κάποιες περιπτώσεις που αντιμετωπίζουμε πραγματικό κίνδυνο για τη ζωή μας, το συναίσθημα αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο, καθώς μας σώζει από διάφορους μπελάδες. Στη θετική του διάσταση ο φόβος εξαφανίζεται όταν αποφύγουμε τον κίνδυνο ή την απειλή που αντιμετωπίζουμε (π.χ. επίθεση από κάποιον). Ψυχολογικά τον ξεπερνάμε. Στην αρνητική του όμως διάσταση παραμένει μέσα μας και διαβρώνει την ψυχή μας.
Ο φόβος στην καθημερινότητα
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν το συναίσθημα αυτό διαποτίζει την καθημερινότητά μας, σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής μας; Σκεφτείτε τι φοβόμαστε: την απόρριψη, τη λήψη αποφάσεων, την αλλαγή καριέρας, τις ομιλίες μπροστά σε κοινό, την αποτυχία, το τέλος μιας σχέσης, την ίδια τη ζωή και πολλά άλλα.
Σε αυτή την περίπτωση, τα περισσότερα από αυτά που φοβόμαστε είναι πλασματικοί κίνδυνοι ή απειλές. Εμείς δηλαδή δημιουργούμε και συντηρούμε, πολλές φορές από συνήθεια, τους φόβους αυτούς, ακολουθώντας τυφλά τις παρορμήσεις και τα συναισθήματά μας, χωρίς να τα «φιλτράρουμε» από το διανοητικό τμήμα του εγκεφάλου μας. Όπως μας λέει και ο συγγραφέας και υποστηρικτής της εναλλακτικής ιατρικής Deepak Chopra: «Ουσιαστικά, απλά αντιδρούμε στις καταστάσεις, δεν ανταποκρινόμαστε σ’ αυτές. Η ανταπόκριση σε μια κατάσταση προϋποθέτει κατανόηση, σε αντίθεση με την αντίδραση». Πρέπει να κατανοήσουμε λοιπόν τι φοβόμαστε και γιατί, πριν αναλάβουμε δράση για να ξεπεράσουμε τους φόβους μας.
H ψυχολόγος Dr. Susan Jeffers μας μιλάει για φόβους τριών επιπέδων.
Στο 1ο επίπεδο έχουμε τους πιο «επιφανειακούς» φόβους, οι οποίοι χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
- Φόβοι που οφείλονται σε πράγματα που συμβαίνουν: ανεργία, απώλεια αγαπημένου προσώπου, αρρώστια, αλλαγές κλπ.
- Φόβοι που οφείλονται σε πράγματα που απαιτούν δράση: λήψη αποφάσεων, αλλαγή καριέρας, ομιλίες σε κοινό, διεκδίκηση δικαιωμάτων κλπ.
Στο 2ο επίπεδο υπάρχουν οι φόβοι που πηγάζουν από εμάς τους ίδιους, από το «εγώ» μας και όχι από εξωτερικές συνθήκες. Τέτοιοι φόβοι είναι της απόρριψης, της επιτυχίας ή αποτυχίας, της αδυναμίας ή ανικανότητας κλπ. Αντιπροσωπεύουν την ψυχολογική μας κατάσταση. Αντανακλούν την αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας, αλλά και το πώς αντιμετωπίζουμε τον κόσμο και τη ζωή μας.
Στο 3ο επίπεδο υπάρχει μια γενικευμένη μορφή φόβου, η οποία τελικά μας ακινητοποιεί και διαστρεβλώνει την πραγματικότητά μας και έχει να κάνει με τον φόβο μας ότι δε θα καταφέρουμε γενικά να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις που θα φέρει η ζωή στον δρόμο μας. «Δεν θα τα καταφέρω», το λέμε και το ακούμε συχνά.
Όλα αυτά που αναφέρθηκαν είναι καταστροφικά σενάρια που επαναφέρει στο προσκήνιο ο εγκέφαλός μας για διάφορους λόγους (π.χ. εμπειρίες παρελθόντος, τρόπος ανατροφής, αντιλήψεις, περιοριστικές πεποιθήσεις). Σενάρια που τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να τεκμηριωθούν λογικά και μας οδηγούν στην αδράνεια, στη δυστυχία και τελικά στην παραίτηση από τη ζωή.
Μια πρώτη δέσμευση απέναντι στον εαυτό μας, μια πρώτη νίκη απέναντι στον φόβο
Για αρχή λοιπόν ας δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό και ας απευθύνουμε στον εαυτό μας την ακόλουθη ερώτηση: «Αν υποθέσουμε ότι μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε κατάσταση προκύψει στη ζωή μας, τι θα φοβόμασταν»; Προφανώς τίποτα…
Επομένως μπορούμε να πάρουμε τον έλεγχο της κατάστασης στα χέρια μας και να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας καλλιεργώντας τη θετική σκέψη και επανεκπαιδεύοντας τον εγκέφαλό μας. Παίρνοντας αποστάσεις κάποιες στιγμές από το συναίσθημα του φόβου, σκεπτόμενοι κριτικά και λογικά απέναντι σ’ αυτόν, καλλιεργούμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την πεποίθηση ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε κατάσταση παρουσιαστεί στη ζωή μας. Ας κάνουμε λοιπόν την αρχή με μια θετική παραδοχή-δήλωση, που επαναλαμβάνοντάς την συνεχώς θα μας γίνει συνήθεια και θα καταγραφεί ανεξίτηλα στο υποσυνείδητό μας: «Ό,τι κι αν συμβεί, μπορώ να το αντιμετωπίσω και να τα καταφέρω».
Δρ. Νάνσυ Μαλλέρου,
Ιδρύτρια της Life Clinic Group, Master Coach, Ομιλήτρια, Συγγραφέας
Πηγή: https://lifeclinicgroup.com
