Σας έχει τύχει να θέλετε πολύ κάτι -το σεβασμό, τα όρια, μια αύξηση, έναν άνθρωπο, τη διακοπή μιας σχέσης κλπ.- αλλά να μην καταφέρνετε να τα διεκδικήσετε αποτελεσματικά και χωρίς να είναι ψυχοφθόρο για εσάς; Αν ναι, τότε θα πρέπει να ασκηθείτε στην τέχνη και την τεχνική της διεκδίκησης.
Τι είναι η διεκδίκηση όμως; Είναι η ικανότητα να παρουσιάζετε ξεκάθαρα τις σκέψεις σας και τα συναισθήματά σας, με έναν τρόπο που να δείχνει σεβασμό στον εαυτό σας και στους άλλους. Δεν σημαίνει καταπάτηση των δικαιωμάτων των άλλων και βασίζεται στην προϋπόθεση ότι κάθε άτομο έχει δικαιώματα (& υποχρεώσεις), που δεν εξαρτώνται από την κοινωνική του θέση ή ιδιότητα.
Η διεκδικητικότητα είναι η χρυσή τομή μεταξύ της παθητικότητας και της επιθετικότητας. Στο ένα άκρο είναι η παθητικότητα που αποδυναμώνει την ικανότητά σας να ακουστείτε, να γίνει σεβαστό αυτό που λέτε και βάλλει την αυτοπεποίθησή σας. Στο άλλο άκρο βρίσκεται η επιθετικότητα, δηλαδή η διεκδίκηση του αποτελέσματος, που δεν στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό. Συνήθως οι επιθετικοί άνθρωποι βλέπουν τους άλλους μειονεκτικά ή από θέση ισχύος. Στο μέσο αυτών των δύο είναι η διεκδικητικότητα, που βασίζεται στη σωστή επικοινωνία και τοποθετεί τις δύο αντίπαλες πλευρές στο ίδιο επίπεδο.
Αν αναρωτιέστε τώρα που διαβάζετε το άρθρο μου σε ποια κατηγορία ανήκετε, μπορείτε να κάνετε το τεστ, από το βιβλίο «Assertiveness» της Judy Murphy και να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα με ναι ή όχι.
Τεστ Διεκδικητικότητας
- Κοιτάτε τους ανθρώπους στα μάτια όταν τους μιλάτε ή σας μιλούν;
- Ακούγεστε καθαρά όταν μιλάτε; Αν σας ζητήσουν να επαναλάβετε, το κάνετε με δυνατή καθαρή φωνή;
- Μιλάτε με αυτοπεποίθηση;
- Σε ποια θέση είναι το σώμα σας όταν είστε καθισμένοι; Βουλιάζετε στον καναπέ ή μισό-ξαπλώνετε στο κάθισμα;
- Κάνετε ερωτήσεις με άνεση όταν χρειάζεστε διευκρινίσεις;
- Νιώθετε άνετα στον κόσμο;
- Μπορείτε να πείτε «όχι» όταν δεν θέλετε να κάνετε κάτι;
- Μπορείτε να εκφράσετε την ενόχληση ή το θυμό σας στις αντίστοιχες καταστάσεις;
- Εκφράζετε τη γνώμη σας πάνω σε κάποιο θέμα αν διαφωνείτε με τον άνθρωπο που μιλάει;
- Υπερασπίζεστε το εαυτό σας όταν σας χρεώσουν λάθη που δεν τα έχετε κάνει εσείς;
Αποτελέσματα
Αν έχετε 2-3 «όχι»: Έχετε αυτοπεποίθηση και βασίζεστε στον εαυτό σας. Το να διεκδικήσετε δεν σας είναι πρόβλημα. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε μπορεί να οφείλονται στην αντιμετώπιση σας. Ίσως δίνετε την εντύπωση επιθετικού ή πιεστικού και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δουλέψετε.
Αν έχετε 4-6 «όχι»: Μάλλον βλέπετε τον εαυτό σας λίγο αρνητικά. Συνεπώς δυσκολεύεστε να διεκδικήσετε. Αν και μερικές φορές το κάνετε, είναι μια μάχη. Συχνά αμφιβάλλετε για τις αποφάσεις σας και επεξεργάζεστε κάθε πιθανό σενάριο.
Αν έχετε 7 ή περισσότερα «όχι»: Αντιμετωπίζετε δυσκολία σε αυτόν τον τομέα. Αμφιβάλλετε για τον εαυτό σας, νιώθετε ανάξιος σεβασμού και ίσως πιστεύετε ότι αξίζετε λιγότερο από τους άλλους. Όσο κι αν θέλετε να σταθείτε στο ύψος σας δεν τα καταφέρνετε.
Τώρα που ξέρετε πόσο καλοί είστε στο να διεκδικείτε θα ήθελα να σας θυμίσω ότι, όπως σε κάθε περίσταση, έτσι και όταν διεκδικείτε έχετε δικαιώματα και υποχρεώσεις που καλό είναι να γνωρίζετε. Θυμηθείτε λοιπόν ότι…
Έχετε Δικαίωμα
- Να λέτε «όχι», χωρίς ενοχές.
- Να λέτε «δεν ξέρω», «δεν καταλαβαίνω», «δεν με ενδιαφέρει», χωρίς ενοχές.
- Να αλλάζετε γνώμη και στάση (ναι, δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των γυναικών!).
- Να κάνετε λάθη, για τα οποία θα αναλαμβάνετε την ευθύνη.
- Να έχετε δική σας γνώμη και άποψη, όπως και συναισθήματα και να τα εκφράζετε όποτε χρειάζεται.
- Να επιλέγετε ποιον και πότε θα βοηθήσετε.
- Να έχετε ιδιωτικές στιγμές.
- Να ρωτάτε και να ζητάτε από τους άλλους, κατανοώντας όμως και το δικό τους δικαίωμα να σας πουν «όχι».
- Να διεκδικείτε τα δικαιώματά σας, χωρίς ενοχές.
Παράλληλα με τα παραπάνω δικαιώματα υπάρχουν και υποχρεώσεις…
Έχετε Υποχρέωση
- Να αναλαμβάνετε τις ευθύνες σας.
- Να μην είστε χειριστικοί και μειωτικοί.
- Να σέβεστε τα δικαιώματα των άλλων.
- Να ακούσετε τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.
- Να αξιολογείτε πριν απορρίψετε.
- Να μιλάτε για τον εαυτό σας και όχι για τους άλλους.
- Να αναγνωρίζετε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί κι έχουμε διαφορετικές αξίες, οπτική & ανάγκες.
Το μεγάλο ερώτημα πάντα παραμένει: Γιατί δεν διεκδικούμε τόσο συχνά όσο θα θέλαμε; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί βιώνουμε τους δύο βασικότερους φόβους: τον φόβο του να μην είμαι αρεστός ή αλλιώς τον φόβο της απόρριψης και τον φόβο της αποτυχίας/απώλειας. Κι όμως έχει μεγάλη αξία να εξασκηθείτε και να επιμείνετε, γιατί η διεκδίκηση μπορεί να σας φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα… τις περισσότερες φορές. Ακόμα κι αν δεν σας οδηγήσει στο αποτέλεσμα, σας βοηθάει να αναπτύξετε τις επικοινωνιακές σας ικανότητες, αυξάνει την αυτοεκτίμησή σας, καλλιεργεί την αυτοπεποίθησή σας, σας βοηθά να κερδίσετε τον σεβασμό των άλλων και βελτιώνει τις ικανότητές σας να παίρνετε αποφάσεις.
Για να διεκδικήσετε αποτελεσματικά θα σας πρότεινα να ακολουθήσετε τις 5 Οδηγίες
- Προετοιμαστείτε.
- Να είστε θετικοί.
- Να είστε αντικειμενικοί. Να μην ασκείτε αρνητική κριτική στο πρόσωπο, αλλά μόνο στη συμπεριφορά. Αναφερθείτε στην κατάσταση και όχι στην προσωπικότητα του άλλου.
- Να είστε σύντομοι. Αποφύγετε τα πολλά λόγια, τις θεωρίες ή τις γενικολογίες. Να είστε σύντομοι και σαφής.
- Να προσέχετε τη χειριστική κριτική. Αποφύγετε το «κήρυγμα», αντισταθείτε στο να σας φωνάξουν, να σας προσβάλλουν ή να σας κατηγορήσουν.
Με άλλα λόγια, προετοιμαστείτε και κάντε ξεκάθαρα τα όριά σας, πρώτα από όλους στον εαυτό σας.
Τεχνικές για αποτελεσματική διεκδίκηση
Περιγραφή κατάστασης: Περιγράφουμε τα γεγονότα, προσπαθώντας να είμαστε αντικειμενικοί, χωρίς κρίσεις και χαρακτηρισμούς για τον συνομιλητή μας.
Συναίσθημα: Εκφράζουμε το πώς νιώσαμε μέσα στη δεδομένη κατάσταση.
Ανάγκες/Αίτημα: Ζητάμε αυτό που θέλουμε, αναλογιζόμενοι τις δυνατότητες και τα δικαιώματα του συνομιλητή μας.
Συνέπειες: Γνωστοποιούμε στον συνομιλητή τι θα γίνει εάν δεν πραγματοποιηθεί το αίτημά μας (αρνητικές συνέπειες), ή αν το πραγματοποιήσουν (θετικές συνέπειες).
Πίσω από κάθε καλό διεκδικητή βρίσκεται ένας άνθρωπος αποφασισμένος, με πίστη και αγάπη για τον εαυτό του. Ο καλύτερος τρόπος να τα ενισχύσετε όλα αυτά σε εσάς είναι να ξεκινήσετε την ημέρα σας επαναλαμβάνοντας όσο πιο συχνά μπορείτε την παρακάτω θετική δήλωση για βελτίωση της ικανότητας διεκδίκησης: «Αξίζω & διεκδικώ τα καλύτερα. Εμπιστεύομαι τον εαυτό μου. Μπορώ!»
Δρ. Νάνσυ Μαλλέρου,
Ιδρύτρια της Life Clinic Group, Master Coach, Ομιλήτρια, Συγγραφέας
Πηγή: https://lifeclinicgroup.com/diekdiko-ara-iparxo/
