Πώς και γιατί πρέπει να θέτουμε όρια
Πώς τα πάτε με τα όρια;
Είναι Κυριακή, είμαι αραγμένη σε μια ξαπλώστρα μπροστά στη θάλασσα και απολαμβάνω την ηρεμία μου μετά από μια απαιτητική και γεμάτη εβδομάδα. Ξαφνικά, κάποιος μου βρέχει τα πόδια με κρύο νερό, κάτι που σιχαίνομαι. Κοιτάω και βλέπω ένα -κατά τα άλλα γλυκύτατο- αγοράκι να με κοιτάει ένοχα. Είναι πολύ γλυκός και δείχνει να κατάλαβε ότι ενοχλήθηκα οπότε δε λέω τίποτε. Ξανακλείνω τα μάτια μου. Πριν προλάβω να σκεφτώ «τι ωραίος ήλιος»… αρχίζει να βρέχει στην ξαπλώστρα μου. Για να μην τα πολυλογώ, αυτό ξανάγινε 2-3 φορές, εγώ του είπα γλυκά ότι το νεροπίστολο πρέπει να σημαδεύει τη θάλασσα κι όχι τους ανθρώπους, αυτό συνέχισε να με βρέχει και η μαμά του συνέχισε να κάθεται ατάραχη κι αμέτοχη. Την τέταρτη φορά που με έκανε λούτσα ο μικρός τραμπούκος -με την απόλυτη ανοχή της μαμάς του φυσικά- πετάχτηκα επάνω έξαλλη με τον μικρό και κυρίως με τη μαμά και τη γνωστή νοοτροπία «πώς κάνετε έτσι, παιδάκι είναι!». Θα σταματήσω την αφήγηση εδώ (όποιος με ξέρει μπορεί να φανταστεί την κατάληξη…) και θα έρθω στο θέμα μας: ΟΡΙΑ!
Μια μαγική λέξη που καθορίζει τις επιλογές μας στα πάντα και τους πάντες, τις ανοχές μας, τις αντιδράσεις μας, τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας και, εν τέλει, τον τρόπο που ζούμε τη ζωή μας.
Τα όρια είναι απαραίτητα σε κάθε τι που κάνουμε. Ακόμα και στις σχέσεις που οικοδομούνται πάνω στην αγάπη (ειδικά σε αυτές), όπως η σχέση με τους γονείς, τα παιδιά, τον σύντροφο ή τους φίλους μας.
Τα ξεκάθαρα όρια χτίζουν την αξιοπιστία
Φυσικά τα όρια του καθενός είναι διαφορετικά. Ζώντας σε μια κοινωνία, είναι απαραίτητο να σεβόμαστε τα όρια του άλλου και να προφυλάσσουμε τα δικά μας. Η αγαπημένη μου παρομοίωση είναι η εξής: σκεφτείτε τα όριά σας σαν το κέλυφος του σπιτιού σας και τον φράχτη του. Άλλοι έχουν ανάγκη από στιβαρούς τοίχους με πολλά μικρά παράθυρα, βαριές πόρτες και ψηλούς φράχτες. Άλλοι πάλι νιώθουν άνετα σε σπίτια φτιαγμένα από γυαλί με χαμηλούς φράχτες. Και ναι, φυσικά πρέπει όλοι να σέβονται τον χώρο και τον «φράχτη του καθενός. Δε σημαίνει ότι επειδή κάποιος έχει «χαμηλό φράχτη» θα πηδήξουμε μέσα και θα το κάνουμε τσιφλίκι μας! Όμως είναι δική μας υποχρέωση να διατηρήσουμε τα όριά μας ανέπαφα και να ξεκαθαρίσουμε στους γύρω μας πού είναι αυτά. Τα όρια δεν εφευρέθηκαν για να μας κάνουν δημοφιλείς, αλλά για να μας προστατέψουν από ανθρώπους που δεν έχουν μάθει να τα σέβονται. Το μυστικό είναι ένα: μην κάνετε καμία εξαίρεση. Καμία ειδική μεταχείριση. Ο λόγος είναι απλός. Τη στιγμή που οι άλλοι διαπιστώσουν ελαστικότητα, θα τείνουν να την εξαντλήσουν. Όχι γιατί είναι κακοί. Είναι στην ανθρώπινη φύση. Πρέπει να υπάρχει ένα ιμπεριαλιστικό γονίδιο που μας ωθεί να καταλάβουμε όσο χώρο μας αφήνουν. Κάπως έτσι ανεβήκαμε στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας. Γι’ αυτό λοιπόν θα επιμείνω: δεν πρέπει να κάνετε εξαιρέσεις. Οι άνθρωποι είμαστε ικανοί να εκπαιδευτούμε στα πάντα και μαθαίνουμε πολύ γρήγορα. Σκεφτείτε τι άκρη θα βγάζαμε αν το 2+2 έκανε τέσσερα εκτός από τις φορές που αυτός που έκανε την πρόσθεση μάς είχε στείλει λουλούδια ή ήταν καλός με τη μαμά μας ή μας έλεγε γλυκόλογα. Αγαπητές μου αναγνώστριες και αναγνώστες, το 2 συν 2 μας κάνει πάντα τέσσερα, ανεξαρτήτως του ποιος κρατάει το μολύβι! Τα ξεκάθαρα και -τολμώ να πω- αυστηρά όρια χτίζουν την αξιοπιστία μας. Ας πάμε σε ένα πιο απλό παράδειγμα: Λέει μια γυναίκα στον σύντροφο της «αν με απατήσεις θα σε αφήσω». Αυτός την απατά, αυτή τον πιάνει, αλλά τον συγχωρεί. Τι λέτε ότι θα συμβεί στη συνέχεια; Μάλλον εκείνος θα ξανά-«ξεστρατίσει», διότι το μήνυμα που θα του έχει περάσει η σύντροφος του είναι: «τα όρια μου σε αυτόν τον τομέα είναι ελαστικά, στην πραγματικότητα δεν θα σε αφήσω ό,τι και να μου κάνεις, έχεις την άδειά μου…». Και για να μην μπερδευτείτε θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι δεν υποστηρίζω να τον κρατήσετε, ούτε να τον αφήσετε, ούτε καμία «στρατηγική» επί του θέματος. Σας προτρέπω όμως να είστε συνεπείς με αυτά που λέτε και κάνετε. Αυτό θα σας δώσει μια ισχυρή αίσθηση αξιοπρέπειας και ακεραιότητας. Αν δεν είστε σίγουρη για το πού είναι τα όριά σας, καλό θα είναι να μην τα ανακοινώνετε.
Τα όρια είναι θέμα επιβίωσης
Όπως διαβάζετε αυτές τις γραμμές ίσως να σας γεννήθηκε η εξής απορία: Μήπως γίνουμε απόλυτοι; Λογική ερώτηση. Η απάντηση εξαρτάται από εσάς. Η αλήθεια είναι ότι καμία ακραία συμπεριφορά δεν είναι υγιής κι ευχάριστη. Όμως τα όρια δεν είναι θέμα συμπεριφοράς, είναι θέμα επιβίωσης. Θα αφήνατε το παιδί σας να πηδήξει από τον τρίτο όροφο «καμιά φορά». Όχι βέβαια. Τότε γιατί να αφήσετε κάποιον να ποδοπατήσει τα συναισθήματά σας, να σας φερθεί άπρεπα στη δουλειά, να καταχραστεί την καλοσύνη σας, να προδώσει την εμπιστοσύνη σας; Κι αν το κάνετε μια φορά, πώς θα τον πείσετε ότι την επόμενη δεν θα το ανεχθείτε; Και πώς θα πείσετε και τον εαυτό σας γι’ αυτό;
Ας δούμε τα όρια στην ανατροφή των παιδιών μας: Τα όρια για τα παιδιά σημαίνουν ασφάλεια. Και η ασφάλεια είναι ένα από τα βασικά συστατικά της αυτοπεποίθησης. Επίσης χτίζουν το πρότυπο μας σαν γονέα. Όπως ξέρετε, τα παιδιά κάνουν ότι βλέπουν κι όχι ότι τους λέμε. Κάθε φορά λοιπόν που τα αφήνουμε ανεξέλεγκτα -όπως το παιδάκι της ιστορίας μου- τους δίνουμε την εικόνα ότι έτσι είναι σωστό να φέρονται, όχι μόνο στους ξένους, αλλά και στους ανθρώπους που αγαπούν, για παράδειγμα τους γονείς ή τα αδέλφια τους. Επιπλέον χτίζουμε ανασφαλή παιδιά, έφηβους κι ενηλίκους με ελλειμματική και συχνά δυσλειτουργική προσωπικότητα που σίγουρα θα δημιουργήσει προβλήματα στους γύρω τους, αλλά και στους ίδιους σε πολλαπλά επίπεδα.
Οι γονείς μου με μεγάλωσαν με την αρχή «να φέρομαι στους άλλους όπως θα ήθελα να μου φερθούν». Δεν είχαν άδικο. Όμως πιστεύω ότι αυτό είναι μόνο το μισό της ιστορίας. Υπάρχει και το άλλο -ίσως πιο σημαντικό- μισό: «Να φέρεσαι στον ΕΑΥΤΟ σου όπως θα ήθελες να σου φερθούν». Μην ξεχνάτε, το να είσαι ευχάριστος και αρεστός σε όλους δεν θα σας κάνει χαρούμενους και ήρεμους. Η χαρά και η ψυχική ηρεμία έρχονται μέσα από τη γνώση ότι σεβαστήκατε τον εαυτό σας και κάνατε το καλύτερο που μπορούσατε για να τον προφυλάξετε και να τον υπερασπίσετε.
Δρ. Νάνσυ Μαλλέρου,
Ιδρύτρια της Life Clinic Group, Master Coach, Ομιλήτρια, Συγγραφέας
Πηγή: https://lifeclinicgroup.com
